Artemiso
Artemisia vulgaris
Asteraceae Compositae
Àutri noum : Aussent-fòu, Absinto-de-sant-Jan.
Nom en français : Armoise commune.
Descripcioun :L'artemiso es uno grando planto que pòu faire mai d'un mètre d'aut. Si fueio soun proun dentado, meme aquéli d'en aut, au contro de li de Artemisia verlotiorum que ié sèmblo proun. Peréu l'artemiso sènt pas tant bon que sa cousino de Chino : artemiso-de-chino.
Usanço :"Se sabiés li vertu de l'artemiso,N'en garniriés l'orlo de ta camiso" (TdF). D'efèt èi bono contro li fèbre, li verme, lis espaime, en tisano e subretout pèr faire veni li règlo : "L'artemiso servié que quand lei fremo avien mau de vèntre. Acò fahié sourti li règlo. Pèr lou vèntre èro bouon l'artemiso." (G. Didon in J.-L. Domenge, EbV, op.cit.). Li jóuini brout se manjon en ensalado o pèr douna de goust à la carno. Pamens, coume pèr l'absinto, fau pas n'en prendre de trop.
Port : Grando erbo
Taio : 50 à 200 cm
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Artemisia
Famiho : Asteraceae
Famiho classico : Compositae
Ordre : Asterales
Coulour de la flour :
Jauno
Petalo : >6
Ø (o loungour) enflourejado : 4 mm
Flourido :
Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 0 à 1600 m
Aparado : Noun
Liò : Ribiero
- Champ
- Escoumbre e proche dis oustau
- Camin
Estànci : Termoumediterran à Mountagnard
Couroulougi : Bourealo
Ref. sc. : Artemisia vulgaris L., 1753
Cauril-sauvage
Vaccaria hispanica
Caryophyllaceae
Noms en français : Vachère, Saponaire des vaches.
Descripcioun :Lou cauril-sauvage trachis dins li meissoun e lis ermas. Ié dison qu'es uno arqueoufito que nous vèn d'Anatolìo desempièi de siècle emé li gran de blad. Emé la criblo se vèi de mens en mens aleva en Auto Prouvènço. Se recounèis eisadamen à si flour roso pourtado pèr de long pecou e à si fueio verdalo e en lanço.
Usanço :Es esta cultiva en mescladisso emé lou blad e la luserno pèr li vaco, que parèis qu'èi bono pèr ié faire veni lou la. Aquesto prouprieta se retrovo encò de la femo e toco tout ço qu'es en raport emé la femenita (enmenagogo, enflamacioun di teté, analgesico). Tout acò èi bessai de vèire emé la formo de la flour (principe di signaturo). Se dis peréu qu'èi vertuouso pèr la circulacioun dóu sang.
Port : Erbo
Taio : 10 à 60 cm
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Teroufite
Cicle bioulougico : Planto de l'an
Gènre : Vaccaria
Famiho : Caryophyllaceae
Coulour de la flour :
Roso
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 1 à 1,5 cm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Jun à juliet
Liò : Meissoun
- Champ
- Ermas
Estànci : Termoumediterran à Mountagnard
Couroulougi : Subrecousmoupoulito
Ref. sc. : Vaccaria hispanica (Mill.) Rauschert, 1965